Obiekty garnizonu twierdzy
Twierdza to nie tylko
fortyfikacje ale również liczne obiekty niezbędne dla funkcjonowania
garnizonu takie jak zespoły koszarowe, magazyny, budynki sztabowe, kościoły
garnizonowe, szpitale itp. Od okresu powstania ufortyfikowanego przedmościa aż
do I wojny światowej nastąpił rozkwit budownictwa wojskowego. Grudziądz stał
się stopniowo jednym z większych garnizonów Cesarstwa Niemieckiego. Stan taki
utrzymywał się w okresie dwudziestolecia międzywojennego a także po II
wojnie światowej. Biorąc pod uwagę, że głównym tematem tej strony jest
raczej budownictwo obronne, obiekty garnizonu opisane są w sposób skrótowy.
Podano również nazwy koszar z okresu dwudziestolecia międzywojennego (jeśli
istniały).
1) Cytadela - siedziba pułku piechoty, Składnicy
Artyleryjskiej. Znajdował się tu także Lazaret garnizonowy nr I.
2) Komendantura ul. Bema 1 (1893-95)
3) Areszt, sala sądowa ul. Bema 2 (1893-95)
4) Urząd Fortyfikacji ul. Kwiatowa 16 (1898)
5) Pralnia Garnizonowa ul. Bema 3-5 (1896-97)
6) Lazaret Garnizonowy nr II (1892-95) ul. Legionów 9
7) Kościół Garnizonowy katolicki - w kościele Św. Ducha
8) Kościół Garnizonowy ewangelicki ul. Jagiełły (1897-1900)
9) Stare Koszary Artylerii (1883-85) - Koszary im. Hallera, ul.Legionów 14-22
dla dywizjonu artylerii polowej
10) Nowe Koszary Artylerii (1890-98) - Koszary im. Piłsudskiego, ul. Legionów
46-52 dla dywizjonu artylerii polowej i sztabu pułku
11) Koszary Pułku Piechoty (1890-97) - Koszary im. Kościuszki, ul. Legionów
56-64
12) Koszary Pułku Piechoty (1895-97) - Koszary im. Czarneckiego, ul.Hallera
45-50
13) Koszary Pułku Kawalerii (1905-11) - Koszary im. Poniatowskiego, ul. Hallera
51-53
14) Koszary Batalionu Saperów (Pionierów) (1905-09) - Koszary im. Jagiełły,
ul. Saperów
15) Koszary Batalionu Saperów (Pionierów) (1912-14) - Koszary im. Bolesława
Śmiałego, ul. Chełmińska 97
16) Koszary Lotnicze (1912-14) ul. Parkowa. Stacjonowała tu kompania lotnicza i
kompania statków powietrznych (balonowa)
17) Koszary Kompani Karabinów Maszynowych (1913-14) - Koszary im. Łokietka,
ul. Karabinierów.
18) Koszary Kompanii Karabinów Maszynowych (1913-14)- Koszary im. Przemysława,
ul. Myśliwska
19) Koszary Batalionu Pionierów (1913-16)- Koszary im. Jagiellończyka ul.
Jagiellończyka
20) Koszary Pułku Piechoty (1913-15)- Koszary im. Świętopełka, ul. Chełmińska
98 (przeniesiono tu pułk piechoty z cytadeli)
21) Magazyny Urzędu Prowiantowego (1891-93) ul. Grunwaldzka, ze spichrzami,
piekarnią, magazynami żywności.
22) Wielki Plac Ćwiczeń ze strzelnicą ul. Hallera przed wodociągami
23) Mały Plac Ćwiczeń ze strzelnicą ul. Legionów (przy obecnej pętli
tramwajowej)
24) Tor Wyścigów Konnych z krytą trybuną - w Lasku Miejskim
25) Stały Obóz Wojskowy przy poligonie w Grupie (1905-1908)