Twierdza Szybenik (Chorwacja)

Twierdza Szybenik stanowi niezwykle interesujący kompleks czterech obiektów (współcześnie określilibyśmy je jako forty) powstałych w XVI i XVII wieku. Trudno w tym przypadku mówić o fortach, gdyż termin  w czasach budowy tych niezwykłych obiektów  jeszcze nie funkcjonował.

   Jako pierwsza powstała twierdza św. Michała. Znajduje się około 70 metrów na poziomem morza, całkowicie górując nad szybenicką starówką. Badania architektoniczne i archeologiczne udowodniły, że już od XI wieku wzgórze, na którym znajduje się obecnie twierdza, było ufortyfikowane. Miejsce to nazywano Zamkiem św. Anny. Twierdzę w obecnym kształcie pobudowano pod koniec  XV  wieku. Dwa razy została ona  poważnie uszkodzona na skutek eksplozji magazynu prochu (1662 i 1752). Praktycznie do XIX wieku była powiązana z miejskimi murami obronnymi, które to w większości zostały rozebrane w 1864 roku. Obecnie obiekt jest odnawiany. Istnieją plany zamienienia go we współczesny amfiteatr.

   Najefektowniejszym obiektem szybenickiego zespołu twierdz jest  twierdza św. Mikołaja. Znajduje się ona w ujściu do Morza Adriatyckiego rzeki Krka, na wyspie Ljulievac , w miejscu określanym jako  cieśnina św. Antoniego. Nazwa twierdzy wzięła się od nazwy benedyktyńskiego klasztoru, który wcześniej znajdował się na tej wyspie. Jako datę początku budowy umocnień przyjmuje się 30 kwietnia 1530 roku. Projektantem i budowniczym był wenecjanin Sanmichell. Twierdza uzbrojona była w 32 działa, miała chronić miasto i port Szybenik przed muzułmańskimi piratami. Forteca zajmowana była przez wojska różnych armii (Wenecjanie, Francuzi, Austriacy, armia jugosłowiańska). Największa modernizacja twierdzy nastąpiła w 1832 roku. Ostatecznie siły zbrojne opuściły ją w 1978 roku. Od tamtego czasu stała się atrakcją turystyczną Szybenika.

   Ciągłe tureckie zagrożenie weneckiego miasta-portu spowodowało konieczność rozbudowy fortyfikacji, szczególnie w epoce lanych kul armatnich i zwiększonego zasięgu dział. W rekordowo krótkim czasie , bo w ciągu kilku miesięcy 1646 roku Wenecjanie wznieśli jeszcze dwie twierdze: św. Jana i barona von Degenfeld (obecnie Šubićevac). Obie zaprojektował wenecjanin Franciszek Antonio Leni. Twierdza św. Jana położona jest na najwyższym punkcie okolicy (na wysokości 115 m.n.p.m) i góruje na całym Szybenikiem.  Pierwotnie obie twierdze stanowiły jeden zespół połączony za pomocą kamiennych murów, fos, drewnianych palisad i parkanów. Już w 1647 roku oba umocnienia wzięły aktywny udział w odparciu tureckiego oblężenia. Twierdza barona von Degenfeld od 1912 roku jest obiektem o charakterze turystycznym. Niestety w ostatnim czasie oba obiekty są zamknięte i remontowane.