Monografia twierdzy Grudziądz
Twierdza w Grudziądzu nie doczekała się dotychczas monograficznego opracowania. Oprócz drobnych artykułów istniały w literaturze jedynie dwa duże opracowania: artykuł monograficzny Jerzego Stankiewicza dotyczący cytadeli oraz praca Krzysztofa Biskupa o twierdzy fortowej (opublikowane w tomie V-VI i X Rocznika Grudziądzkiego). Zdecydowanie nie wyczerpywały one tematu. Dotychczas nie doczekały się dokładniejszego opracowania fortyfikacje średniowieczne, okresu wojen szwedzkich, rozbudowy mobilizacyjnej 1914 roku, dzieje fortyfikacji w XX-leciu międzywojennym. Pobieżnie i jednostronnie traktowano w literaturze okres okupacji niemieckiej wraz z opisami walk o "Festung Graudenz". Luki te ma choć częściowo uzupełnić popularnonaukowa monografia twierdzy.
Wydania monografii-albumu podjął się Janusz Kalamarski, pasjonata historii naszego miasta, wydawca całej już serii świetnych edytorsko albumów i opracowań monograficznych Grudziądza. Opracowanie ma 768 stron, zawiera ponad 800 ilustracji, w tym liczne plany archiwalne i zdjęcia historyczne, dotychczas nie publikowane. Unikalnym przedsięwzięciem jest kompletny katalog dzieł twierdzy wraz ze schematami wykonanymi na podstawie wieloletnich badań terenowych. Autorem zdjęć oprócz autorów jest między innymi znany grudziądzki fotografik Gerard Szukay. W monografii znajduje się także galeria zdjęć uzyskanych z filmu radzieckich operatorów wojskowych, pozyskanego ostatnio z archiwów rosyjskich, przedstawiającego walki o Grudziądz w 1945 roku.
Możliwości sprzedaży obecnie brak - nakład wyczerpany
Spis treści:
I. Położenie geograficzne i warunki przyrodnicze w aspekcie budowy twierdzy – Włodzimierz Grabowski
II. Fortyfikacje średniowieczne – Jakub Franczak
III. Fortyfikacje okresu wojen szwedzkich w XVII wieku – Jakub Franczak
IV. Twierdza pruska z XVIII – XIX wieku
1) dzieje budowy twierdzy – Włodzimierz Grabowski
2) struktura twierdzy – Włodzimierz Grabowski
3) blokada i oblężenie twierdzy w 1807 roku – Mariusz Żebrowski
4) twierdza Grudziądz na tle nowożytnej sztuki fortyfikacyjnej – Włodzimierz Grabowski
5) problemy badawcze, mity i ciekawostki dotyczące cytadeli – Mariusz Żebrowski, Włodzimierz Grabowski
V. Pruska twierdza fortowa z przełomu XIX i XX wieku
1) most w Grudziądzu – Jakub Franczak
2)
geneza powstania i historia budowy twierdzy fortowej – Włodzimierz
Grabowski
3) architektura schronów, domy wałmistrzów, sieć komunikacyjna twierdzy – Włodzimierz Grabowski
4) ograniczenia budowlane – Włodzimierz Grabowski
5) rozbudowa mobilizacyjna twierdzy – Włodzimierz Grabowski
6) detal forteczny – Włodzimierz Grabowski
7)
katalog dzieł pierścienia wewnętrznego – Włodzimierz
Grabowski
8) katalog dzieł pierścienia zewnętrznego – Włodzimierz Grabowski
9)
twierdza Grudziądz w strukturze fortyfikacji linii dolnej Wisły –
Włodzimierz Grabowski
10) obiekty garnizonowe – Włodzimierz Grabowski
11) plac ćwiczeń w Grupie – Włodzimierz Grabowski
12) garnizon pruski w XVIII–XX wieku – Mariusz Żebrowski
VI. Twierdza Grudziądz po odzyskaniu niepodległości – Jakub Franczak
VII.
Polskie fortyfikacje linii Osy i walki o Grudziądz we wrześniu 1939
roku – Jakub Franczak
VIII. Twierdza Grudziądz w okresie okupacji niemieckiej 1939-45. Oblężenie twierdzy w 1945 roku – Mariusz Żebrowski
IX. Powojenne losy twierdzy. Perspektywy zagospodarowania dzieł fortecznych – Piotr Nowiński
X. „Twierdza zaginiona” – Włodzimierz Grabowski
Premiera wydawnicza monografii odbyła się na XIX Targach Książki Historycznej w Warszawie w dniach 25-28 listopada 2010. Książkę wystawiono na stoisku Księgarni Odkrywcy.